مصدومیت بازیکنان فوتبال و زمان‌بندی مسابقات فوتبال در سال‌های اخیر به موضوعی جنجالی تبدیل شده است. بحث‌های فزاینده‌ای درباره عادلانه بودن یا نبودن برخی برنامه‌ریزی‌ها شکل گرفته و هواداران، بازیکنان و مربیان دیدگاه‌های متفاوتی در این زمینه دارند. با افزایش تراکم برنامه‌های بازی برای بازیکنان برتر، شواهد جدیدی درباره تأثیر زمان‌بندی مسابقات بر سلامت جسمی و روانی آن‌ها پدیدار شده است. این مطلب به بررسی سه بازه زمانی اصلی برای مسابقات فوتبال می‌پردازد: شروع‌های زودهنگام، بعدازظهر و دیرهنگام.
گزارش‌های مورد استفاده، این بازه‌ها را به ترتیب در ساعت‌های ۱۳:۳۰، ۱۷:۳۰ و ۲۰:۰۰ تعریف می‌کنند، با اشاره‌ای ویژه به بازه زمانی ۱۲:۳۰ لیگ برتر انگلیس که به دلیل تفاوت یک ساعته با آلمان، به «بازه صبحانه» معروف است. (زمان‌های مورد بررسی بر اساس منطقه زمانی کشور انگلستان است.) هدف این تحلیل، بررسی تأثیرات بیولوژیکی و الگوهای مصدومیت مرتبط با زمان‌بندی‌های مختلف مسابقات است.
ترس از شروع‌های زودهنگام: واقعیت یا اغراق؟
اگر به گفت‌وگوهای میان هواداران، بازیکنان و مربیان گوش دهید، متوجه خواهید شد که برخی بازه‌های زمانی برای مسابقات محبوب‌تر هستند، در حالی که برخی دیگر نگرانی‌هایی را برمی‌انگیزند. بازه‌ای که بیش از همه مورد انتقاد قرار می‌گیرد، شروع زودهنگام در روز شنبه ساعت ۱۲:۳۰ است. این زمان‌بندی، به‌ویژه در لیگ برتر انگلیس، به دلیل تأثیرش بر برنامه‌ریزی بازیکنان، بحث‌برانگیز شده است.
یورگن کلوپ، سرمربی سابق لیورپول، زمانی این بازه را «جرم» خواند و اگرچه این اظهارنظر با خنده‌ای در کنفرانس خبری همراه شد، اما نشان‌دهنده ناامیدی عمیقی بود که بسیاری از مربیان و بازیکنان دیگر نیز با آن همدلی می‌کردند. منطق پشت این انتقادات ساده است: شروع زودهنگام، به‌ویژه برای تیم‌هایی که در مسابقات اروپایی شرکت دارند، زمان استراحت و آماده‌سازی پس از بازی‌های میان‌هفته را کاهش می‌دهد.
داده‌های Opta، که از طریق BBC منتشر شده، نشان می‌دهد که در طول ۳۳۱ بازی کلوپ در لیگ برتر، ۱۳.۶ درصد از مسابقات لیورپول در این بازه زمانی برگزار شد، که بالاترین درصد در میان همه باشگاه‌ها بود. این کاهش زمان استراحت، همراه با افزایش تعداد بازی‌ها در هر فصل، فشار بی‌سابقه‌ای بر بازیکنان وارد کرده است. در فصل ۲۰۲۳/۲۴، تعداد کل مصدومیت‌ها در لیگ برتر ۱۱ درصد نسبت به فصل قبل افزایش یافت، که نشان‌دهنده آن است که بازیکنان در آستانه نقطه شکست قرار دارند.
با این حال، آیا این بازه زمانی واقعاً به اندازه‌ای که ادعا می‌شود مضر است؟ در حالی که تأثیرات منفی آن غیرقابل انکار است، داده‌ها نشان می‌دهند که بازه‌های زمانی دیگری ممکن است تأثیرات مخرب‌تری بر سلامت بازیکنان داشته باشند.
بازه‌های زمانی بعدازظهر: ایمن‌ترین انتخاب؟
تحلیل‌های اخیر درباره ارتباط زمان شروع مسابقات و مصدومیت‌ها، نتایج شگفت‌انگیزی را به همراه داشته است. مطالعه‌ای که در نوامبر ۲۰۲۴ در مجله SICOT منتشر شد، داده‌های پنج فصل متوالی (۲۰۱۴-۲۰۱۹) بوندسلیگا را با بررسی ۱۵۳۰ مسابقه تحلیل کرد. در این مطالعه، مصدومیت به‌عنوان حالتی تعریف شد که بازیکن حداقل برای یک روز پس از روز مصدومیت قادر به شرکت در تمرین یا مسابقه نباشد.
نتایج این مطالعه نشان داد که اگرچه ارتباط معنی‌داری بین زمان شروع و نرخ وقوع مصدومیت وجود ندارد، اما شدت مصدومیت‌ها در بازه‌های زمانی مختلف تفاوت قابل‌توجهی دارد. به طور خاص، میانگین زمان دوری از میادین برای مصدومیت‌های عضلانی در مسابقاتی که ساعت ۲۰:۰۰ یا دیرتر آغاز می‌شوند، به طور قابل توجهی طولانی‌تر از بازی‌هایی بود که در بعدازظهر یا عصر برگزار شدند. مسابقات بعدازظهر حدود ساعت ۱۷:۳۰ به‌عنوان «ایمن‌ترین» بازه زمانی شناخته شدند، با کمترین میانگین روزهای از دست رفته به دلیل مصدومیت.
این یافته‌ها با آنچه در ادبیات علمی درباره بازیکنان فوتبال وجود دارد همخوانی دارد. سازمان‌هایی مانند FIFPro بارها هشدار داده‌اند که برنامه‌های فشرده و زمان‌بندی‌های نامناسب می‌توانند سلامت بازیکنان را به خطر بیندازند. اما چرا بازی‌های بعدازظهر ایمن‌تر هستند؟ پاسخ ممکن است در هماهنگی این بازه زمانی با ریتم‌های بیولوژیکی بدن نهفته باشد.
بازی‌های دیرهنگام: تهدیدی پنهان برای سلامت بازیکنان
برخلاف باور عمومی که شروع‌های زودهنگام را بدترین زمان برای بازیکنان می‌داند، داده‌ها نشان می‌دهند که بازی‌های دیرهنگام تأثیرات منفی بیشتری دارند. این بازه زمانی، که معمولاً از ساعت ۲۰:۰۰ به بعد آغاز می‌شود، به دلایل متعددی برای سلامت بازیکنان مضر است.
یکی از مهم‌ترین عوامل، اختلال در ریتم‌های شبانه‌روزی بدن است. این ریتم‌ها، که به‌عنوان ساعت بیولوژیکی بدن شناخته می‌شوند، چرخه خواب، هورمون‌ها و عملکرد روزانه را تنظیم می‌کنند. بازی‌های دیرهنگام این چرخه‌ها را مختل می‌کنند و بازیکنان را در حالتی از خستگی جسمی و ذهنی قرار می‌دهند.
تحقیقات نشان داده‌اند که خستگی ذهنی می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های ضعیف در زمین منجر شود. بازیکنان خسته ممکن است در انتخاب‌های تهاجمی یا دفاعی دچار خطا شوند، که این خطاها می‌توانند به تعاملات خطرناکی منجر شوند. به‌عنوان مثال، مطالعه‌ای در مجله بین‌المللی فیزیولوژی و عملکرد ورزشی مطرح کرده است که آیا سطوح بالای خستگی می‌تواند حساسیت به برخوردها را در طول بازی افزایش دهد و به‌طور بالقوه به مصدومیت منجر شود.
علاوه بر این، بازی‌های دیرهنگام تأثیرات مستقیمی بر خواب بازیکنان دارند. تحلیلی در سال ۲۰۱۵ در مجله بین‌المللی ورزش و پزشکی ورزشی نشان داد که بازیکنان در روزهای تمرین یا مسابقات روزانه به‌طور متوسط بیش از ۸ ساعت خواب دارند، اما این میزان در صورت برگزاری مسابقه در شب، به حدود ۵ ساعت کاهش می‌یابد. کمبود خواب، فرآیندهای ترمیمی بدن را مختل می‌کند، از جمله ترشح هورمون‌هایی که برای بهبودی عضلانی و کاهش استرس ضروری هستند.
جام جهانی قطر ۲۰۲۲: یک مطالعه موردی
جام جهانی ۲۰۲۲ قطر نمونه بارزی از تأثیرات منفی زمان‌بندی نامناسب مسابقات بر سلامت بازیکنان است. این تورنمنت، که برای به حداکثر رساندن مخاطبان تلویزیونی در طول روز برگزار شد، شامل تعداد زیادی بازی دیرهنگام بود. بازه زمانی مسابقات از ساعت ۱۳:۰۰ به وقت محلی تا ۲۲:۰۰ متغیر بود، و این همه در یک دوره فشرده رخ داد که برنامه‌ریزی سالم برای مربیان را دشوار کرد.
گزارش انجمن بازیکنان حرفه‌ای (PFA) نشان می‌دهد که این تورنمنت هزینه‌های سنگینی برای سلامت بازیکنان داشته است، به‌طوری‌که بازیکنان «به معنای واقعی کلمه در نقطه شکست» قرار گرفتند. داده‌ها نشان‌دهنده افزایش ۳۰ درصدی هزینه‌های مصدومیت در پنج لیگ برتر مردان اروپا پس از جام جهانی است. اگرچه در طول تورنمنت افزایش ناگهانی در نرخ مصدومیت مشاهده نشد، اما تأثیرات آن در مصدومیت‌های پس از تورنمنت و شدت آن‌ها مشهود بود. میانگین زمان بهبودی برای مصدومیت‌های پس از جام جهانی تقریباً دو برابر شد، از ۱۱.۳۵ روز به ۱۹.۴۱ روز.
عوامل بیولوژیکی: چرا زمان‌بندی مهم است؟
برای درک کامل تأثیر زمان‌بندی مسابقات، باید به علم ورزش و عوامل بیولوژیکی توجه کنیم. یکی از مهم‌ترین جنبه‌ها، تأثیر مسابقات دیرهنگام بر ریتم‌های شبانه‌روزی است. این ریتم‌ها عملکرد بهینه بدن را در زمان‌های خاصی از روز تنظیم می‌کنند، و برای ورزشکاران، اوج عملکرد معمولاً در بعدازظهر (بین ۱۵:۳۰ تا ۲۰:۳۰) رخ می‌دهد.
بازی‌های زودهنگام، مانند ساعت ۱۲:۳۰، در این محدوده قرار دارند، اما بازی‌های دیرهنگام بازیکنان را از این زمان بهینه دور می‌کنند. یکی از نمونه‌های بارز اختلال هورمونی، هورمون کورتیزول است. این هورمون، که با استرس مرتبط است، معمولاً صبح‌ها به اوج خود می‌رسد و در طول روز کاهش می‌یابد. بازی‌های دیرهنگام باعث افزایش غیرطبیعی کورتیزول می‌شوند، که نه تنها خواب را مختل می‌کند، بلکه فرآیندهای ترمیمی بدن را نیز مهار می‌کند.
خستگی ذهنی نیز عامل کلیدی دیگری است. بازیکنان خسته در تصمیم‌گیری‌های خود دچار خطا می‌شوند، که می‌تواند به مصدومیت‌های تماسی (مانند برخورد با بازیکن دیگر) یا غیرتماسی (مانند کشیدگی عضلانی) منجر شود. این موضوع به‌ویژه در بازی‌های دیرهنگام، که بازیکنان نزدیک به ساعات خواب خود هستند، تشدید می‌شود.
نتیجه‌گیری: تعادل بین سلامت و تجارت
شواهد نشان می‌دهند که در حالی که شروع‌های زودهنگام به دلیل اختلال در روال بازیکنان مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، بازی‌های دیرهنگام تأثیرات منفی بیشتری بر سلامت و شدت مصدومیت‌ها دارند. عواملی مانند اختلال در ریتم‌های شبانه‌روزی، افزایش خستگی ذهنی، کاهش کیفیت خواب و طولانی‌تر شدن زمان بهبودی در این موضوع نقش دارند.
تجربه جام جهانی قطر ۲۰۲۲ نشان داد که اولویت دادن به منافع تجاری بر سلامت بازیکنان می‌تواند عواقب جدی داشته باشد، و این باید به‌عنوان هشداری برای مقامات فوتبال عمل کند. برای حفاظت از سلامت بازیکنان، سازمان‌های فوتبالی باید به توصیه‌های علمی توجه کنند و برنامه‌هایی طراحی کنند که تعادلی بین منافع تجاری و سلامت جسمی و روانی ورزشکاران برقرار کند. در نهایت، سلامت بازیکنان باید در قلب تصمیم‌گیری‌های فوتبالی قرار گیرد، زیرا آن‌ها سرمایه اصلی این ورزش هستند.
مطلب بالا، ترجمه‌ای از مقاله منتشرشده در سایت analyticsfc بود.