قسمت اول: کفش‌های فوتبالی به یاد ماندنی دهه ۹۰

چه کسی از یادآوری کفش‌های فوتبالی که بازیکنان اسطوره‌ای قبلا می‌پوشیدند لذت نمی‌برد؟ ما هم تصمیم گرفتیم در زمان سفر کنیم و در مورد بهترین و نمادین‌ترین استوک‌های سال‌های گذشته بنویسیم. این مجموعه مطلب در سه قسمت، دهه ۱۹۹۰، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ را پوشش می‌دهد.

برای انتخاب ۳۰ کفش فوتبالی در سه دهه، وب‌سایت اتلتیک از چهار نفر کمک گرفته که صنعت ساخت استوک فوتبالی را به خوبی می‌شناسند:

وسل ریتولد: وسل که بیشتر با نام “کلکسیونر استوک‌های فوتبالی در هلند” در اینستاگرام شناخته می‌شود، پیش از اینکه یک فروشگاه اینترنتی مستقل برای فروش استوک‌های کلاسیک و کمیاب فوتبال راه‌اندازی کند، یک بازیکن آکادمی در هلند بود که با فرنکی دی یونگ و دونی ون د بیک بازی می‌کرد.

بن وارن: بن بیش از ۱۵ سال پیش زمانی که هنوز در مدرسه بود شروع به خرید و فروش کفش‌های فوتبالی کرد. او اکنون شرکت BW Boots UK را اداره می‌کند و علاوه بر تخصص در استوک‌های کلاسیک فوتبال، به صدها متخصص در سراسر جهان خدمات می‌دهد.

نوح کاوانا: نوح که اکنون فوتبالیستی در آمریکا است، در سال ۲۰۲۰ یک کانال یوتیوب راه‌اندازی کرد تا سفر خود را به عنوان یک فوتبالیست حرفه‌ای در خارج از بریتانیا مستند کند و در مورد علاقه‌اش حرف بزند: استوک‌های فوتبالی:” من هنوز از امتحان کردن یک جفت کفش جدید در آینه و قدم زدن در اطراف خانه‌ام با آن ها هیجان زده می‌شوم.”

برایان بایرن: یک فوتبالیست حرفه‌ای سابق در باشگاه نیوانگلند رولوشن در لیگ امریکا، برایان بنیانگذار سایتSoccercleats101 است، یک وب سایت مستقل که ۱۵ سال است کفش‌های فوتبالی را بررسی و آزمایش می‌کند.

از این کارشناسان خواسته شده تا کفش‌های مورد علاقه خود را از هر دهه انتخاب کنند. این انتخاب‌ها به ترتیب سال تولید استوک انجام شده. و هزاران افسوس که به همین دلیل هیچ جایی برای پوما کینگ (اولین بار در دهه ۱۹۶۰ تولید شد)و آدیداس کوپا ماندیال (دهه ۱۹۷۰) یا نایک ایر سیاه و زرد (دهه ۱۹۸۰)وجود ندارد.

با این حال، امیدوارم شما هم به اندازه من از خواندن این سری مطلب لذت ببرید، چون یادآوری این استوک‌های فوتبالی، آدم را به یاد ستاره‌های فوتبال و لحظه‌های ماندگاری که با این کفش‌ها خلق کرده‌اند می‌اندازد!

ما همچنین در سایت فوتبال‌تراپی، مشتاقانه منتظر خواندن خاطرات شخصی شما از کفش‌های فوتبالی هستیم.

و حالا این شما و این به یاد ماندنی‌ترین استوک‌های جهان فوتبال در دهه ۹۰ میلادی…

Mizuno Morelia II (1991)

مدت‌ها قبل از تولید دمپایی، برند ژاپنی میزونو کفش فوتبالی را با نام مورلیا معرفی کرد. مورلیا استوکی بود که خیلی زود به راحتی‌اش معروف شد، بخصوص نسل دوم آن که در دهه ۱۹۹۰ تولید شد و در همه جا مورد استفاده فوتبالیست‌ها قرار گرفت.

مورلیا ۲ که از چرم کانگورو ساخته شده بود، فوق‌العاده نرم و انعطاف پذیر و همچنین سبک و بادوام بود این کفش فوتبالی با یک زبانه چین‌خورده سفید حسابی به چشم آمد.

تیاگو موتا، هافبک سابق بارسلونا و پاری سن ژرمن که مطلقا آدم اهل مدی نبود حتی تا اواخر دوران فوتبالش هنوز مورلیا دو را به پا می‌کرد.. و البته ستاره‌ای به نام ریوالدو هم آنها را دوست داشت. کفش‌ها به طرز شگفت‌انگیزی سبک هستند و حس یک جفت دمپایی را دارند که به صورت سفارشی برای پای شما ساخته شده.

بهترین رنگ: سیاه / سفید / قرمز

چه کسی آن ها را پوشیده است؟ ریوالدو، تیاگو موتا

لحظه به یاد ماندنی: ریوالدو در سال ۲۰۰۱ یکی از بزرگ‌ترین هت تریک‌ها را با این کفش برای بارسلونا مقابل والنسیا انجام داد. اولی ضربه آزاد، دومی ضربه پای چپ از فاصله ۲۵ متری و سومی ضربه سر از لبه محوطه جریمه.

Adidas Predator (1994)

کریگ جانستون، بازیکن سابق لیورپول، شیفته توسعه سبک جدیدی از کفش‌های فوتبالی شد، کفشی که از چیزی غیر از چرم ساخته شده بود و چرخش و قدرت بیشتر و کنترل بهتری ایجاد می‌کرد. پوشش‌هایی از جنس چوب راکت تنیس روی میز، پلاستیک تسمه نقاله، کفش‌های گلف، کفپوش، لاستیک خودرو و … جانستون در تحقیقات خود سنگ تمام گذاشت و حدود ۲۵۰ هزار دلار در این راه هزینه کرد تا بهترین جنس را برای استوک فوتبال پیدا کند. پس از ارائه نمونه اولیه خود به آدیداس و غلبه بر برخی شک و تردیدهای اولیه، پردیتور – کفشی با چرم کانگورو و  باله‌های لاستیکی برآمده – متولد شد.

سنگین بود – خیلی سنگین – اما نوآوری این کفش فوتبالی در سطح دیگری بود. آدیداس این نوآوری را “۱۰۰ درصد قانونی، ۰ درصد منصفانه” توصیف کرده است. همه اولین Predator را با آن برجستگی‌های لاستیکی‌اش به یاد می‌آورند. آن زمان برای خودش انقلابی بود و آغاز فصلی جدید در خلق کفش‌های فوتبالی. این به خودی خود باعث می‌شود که این کفش در لیست بزرگان تمام ادوار قرار گیرد.

بهترین رنگ: سیاه / قرمز / سفید

چه کسی آن ها را پوشیده است؟ جان کالینز، پل اینس

لحظه به یاد ماندنی: ضربه آزادی که کالینز در آوریل ۱۹۹۴ با لباس سلتیک مقابل رنجرز در ورزشگاه ایبرکس زد. کالینز می‌گوید: ” این اولین گل با این کفش‌ها بود و سال‌ها این ضربه در فیلم‌های تبلیغاتی آدیداس نشان داده می‌شد.”

Nike Tiempo Premier (1994)

تیمپو پرایم آغاز حضور جدی نایک در بازار کفش فوتبالی بود. یان راش، مهاجم لیورپول، یک دهه قبل، زمانی که نایک تیمپو دی سیاه و طلایی را تولید کرد، سرشناس‌ترین بازیکنی بود که نایکی می‌پوشید.

آنچه واضح است، این است که تیمپو پرمیر در سال ۱۹۹۴ نه به خاطر رابطه تجاری نایکی با تیم ملی برزیل یا فوتبالیست‌های درجه یکی که برای پوشیدن آن پول گرفته بودند، معروف نشد. بسیاری از بازیکن‌ها این کفش را در آگهی تجاری “دیوار” نایک، که خیلی خیلی معروف شد دیدند و شناختند.

در فینال جام جهانی ۱۹۹۴ بین برزیل و ایتالیا تقریبا نیمی از بازیکنان دو تیم این استوک کلاسیک را پوشیده بودند، که زبانه چین‌دار نرمی داشت و حروف سفید دور پاشنه (یک نسخه بالاتر از کفشی که در عکس می‌بینید) که رابطه نایک با استوک‌های فوتبالی را تغییر داد.

بهترین رنگ: سیاه / سفید
چه کسی آن ها را پوشیده است؟ کانتونا، روماریو، پائولو مالدینی، یان رایت

لحظه به یاد ماندنی: جشن گل ببتو، روماریو و مازینیو مقابل هلند که هر سه با کفش‌های نایک تیمپو در زمین بازی می‌کردند، پس از گل ببتو که دو روز پس از تولد پسرش به ثمر رسید، آنها آن حرکت معروف ننو را با هم اجرا کردند.

Umbro Speciali (1994)

اگرچه تلویزیون رنگی در سال ۱۹۶۷ در انگلستان راه‌اندازی شد، اما کفش‌های فوتبالی هنوز در اوایل دهه ۱۹۹۰ در دنیای سیاه و سفید زندگی می‌کردند. آمبرو اسپشیالی هم یک نمونه کلاسیک بود.

این کفش در ایتالیا ساخته شده بود. روبرتو کارلوس در سال ۱۹۹۷ این کفش را برای برزیل پوشیده بود که آن ضربه آزاد عجیب را به فابین بارتز زد. یک سال بعد مایکل اوون با همین کفش در جام‌جهانی بازیکنان آرژانتین را با آن وضعیت جا گذاشت و گلزنی کرد و همان موقع آلن شیرر از آمبرو پرسید آیا می توانند یک جفت از همین کفش‌ها برای او تهیه کنند؟

زمانی که شیرر ۲۴ ساله بود، آمبرو سالانه ۲۵۰ هزار دلار به او پرداخت می‌کرد تا کفش‌های آنها را بپوشد. این کفش‌ها این احساس را به بازیکن می‌داد که برای پای او ساخته شده است، مهم نیست که چه شکل پایی داشته باشید. زبانه کلاسیک، طراحی سیاه و سفید و کیفیت ساخت در ایتالیا در کنار هم قرار گرفتند تا یک کفش فوتبالی برخی از نمادین‌ترین لحظات تاریخ فوتبال را خلق کند. تا به امروز، هنوز فوتبالیست‌های جوانی هستند که ضربه آزاد روبرتو کارلوس را الگوی تمریناتشان قرار می‌دهند و احتمالا نمی‌دانند که آن شب آمبرو پوشیده بود.

بهترین رنگ: سیاه / سفید

چه کسی آنها را پوشیده است؟ آلن شیرر، مایکل اوون، روبرتو کارلوس، کارلوس والدراما.

لحظه به یاد ماندنی: با عرض معذرت از آلن شیرر، اما این لحظه متعلق به روبرتو کارلوس است – آن ضربه آزاد در لیون به سمت دروازه فابین بارتز.

نایک ایر GX II (۱۹۹۸)

این داستان از کارخانه نایک در ایتالیا شروع می‌شود و نزدیک‌ترین محصول به رویای فوتبالیست‌های آن دوران است. کارخانه مونتبلونا که در سال ۱۹۹۶ افتتاح شد، جایی است که برای ورزشکاران حرفه‌ای به صورت سفارشی کفش تولید می‌کند. Air GX I که در سال ۱۹۹۷ عرضه شد، اولین کفش فوتبالی بود که در این کارخانه تولید شد.

با استانداردهای امروزی، ایر GX I و II نسبتا خوش دست به نظر می‌‍رسند. اما در اواخر دهه نود، این یک تولید جسورانه بود، که بخشی از آن به خاطر ردیف رنگ قرمز یا آبی رویش بود، در کنار این طراحی موجی و بند نامتقارن هم نوآوری مهمی به حساب می‌آمد.

کمپین تبلیغاتی این کفش با رابی فاولر، و پوستر او که خط روی کفش را نشان می‌داد با عنوان “خدا همه جا است” حسابی معروف شد. شرکت نایک ۲۰ سال بعد به احترام رونمایی نمادین Air GX، نسخه ای محدود از Hypervenom GX را عرضه کرد. این یکی از اولین کفش‌هایی بود که رنگ‌آمیزی دارد. تدی شرینگهام یکی از چهره‌های اصلی این مدل بود که در فینال لیگ قهرمانان ۱۹۹۹ گل تساوی را برای منچستریونایتد به ثمر رساند. حتی شایعاتی وجود داشت مبنی بر اینکه او بوده که رنگ قرمز را به عنوان یکی از رنگ‌های کفش انتخاب کرده است.

بهترین رنگ: مشکی / قرمز

چه کسی آنها را پوشیده است؟ رابی فاولر، تدی شرینگهام، فرانچسکو توتی

لحظه به یاد ماندنی: شرینگهام مقابل بایرن مونیخ، تا قبل آن نایک ایر GX هرگز چنین ارتباط زیبایی با توپ برقرار نکرده بود. و توتی هم اولین گلش را مقابل لاتزیو با این کفش به ثمر رساند.

Adidas Predator Accelerator (1998)

به شکل و اندازه نوارها نگاه کنید!

با نزدیک شدن به فینال جام جهانی ۱۹۹۸، آدیداس تصمیم گرفت به کمک باله‌های لاستیکی سفید رنگ، مدل پردیتور تاچ  خود را با چیزی چشم نوازتر و ظریف‌تر جایگزین کند.

زین الدین زیدان و دیوید بکام که به سرعت در حال تبدیل شدن به محبوب‌ترین فوتبالیست‌های جهان بودند، مدل تبلیغاتی کفشی بودند که به قدری از زمان خود جلوتر بود که ۲۵ سال بعد هنوز هم هیجان انگیز به نظر می‌رسد.

Predator به چیزی تبدیل شده بود که بسیار ساده، سبک و از همه مهم‌تر خنک بود. کارت قرمز سیمئونه را فراموش کنید، استوکی که در آن بازی پای بکام بود، مدلی از نایکی است که هرگز در بازار شکست نخورد. المان‌های لاستیکی در قسمت جلوی چرم سیاه، نوارهای سفید برجسته، که با زبانه قرمز پوشانده شده‌اند. یک تصویر نوستالژیک کامل.”

بهترین رنگ: سیاه / قرمز / سفید

چه کسی آن ها را پوشیده است؟ زین الدین زیدان، الساندرو دل پیرو، بکهام، پاتریک کلویورت

لحظه به یاد ماندنی: زیدان در فینال جام‌جهانی ۹۸ با این کفش‌ها به میدان رفت اما هر دو گلش را با سر به ثمر رساند، بنابراین باید درگیری بکام و سیمئونه و آن کارت قرمز معروف در بازی آرژانتین انگلستان را به عنوان بهترین تصویر این عکس در نظر بگیریم.

Nike Mercurial R9 (1998)

حتما این تصویر را به یاد می‌آورید: رونالدو در حالی که دست‌هایش را روی کمرش گذاشته بود و آن جفت استوک‌های نقره‌ای، آبی و زرد زیبا را دور گردنش انداخته بود، به دوردست خیره شد.

متاسفانه او همان موقع یک مدال نقره هم دور گردنش داشت؛ برزیل فینال جام جهانی ۱۹۹۸ را با نتیجه ۳ بر صفر به فرانسه واگذار کرده بود و بعد از آن کسی درباره استوک‌های رونالدو صحبت نمی‌کرد. با این حال، این واقعیت است که ما بعد ۲۵ سال داریم داستان آن کفش‌ها را روایت می‌کنیم.

مرکوریال که کم تر از ۲۵۰ گرم وزن داشت، در زمان خود فوق‌العاده سبک بود و به کمک یک صفحه تخت پیشرفته ساخته شده بود. این کفش از یک لایه مصنوعی به نام KNG  ساخته شده بود که نایک را قادر می‌ساخت تا رنگ‌هایی را معرفی کند که پیش از این هرگز دیده نشده بودند و این پایانی بود برای تیپ قدیمی کفش‌های سیاه و سفید.

نایک یک بازسازی فوق العاده منحصر به فرد (فقط ۱۵ جفت) براساس این طراحی در سال ۱۹۹۸ و به منظور جشن گرفتن ۱۵ سال از زمانی که رونالدو آنها را در جام جهانی ۱۹۹۸ پوشیده بود، انجام داد. این مدل یکی از ارزشمندترین و کمیاب‌ترین کفش‌ها در گنجینه کلکسیونرهای کفش‌های فوتبالی است.”

بهترین رنگ: نقره ای / آبی / زرد

چه کسی آنها را پوشیده است؟ رونالدو، تیری هانری

لحظه به یاد ماندنی: اولین گل رونالدو در جام‌جهانی ۱۹۹۸ مقابل مراکش: ضربه پای راست او به گوشه تور. انفجار شادی و آسودگی برای مردی که سنگینی یک ملت را بر دوش داشت.