اسکات چیکلدی، مربی تاکتیک‌های هجومی می‌گوید: ” این پایان‌بندی مورد علاقه من است.”
پایان‌بندی مورد علاقه؟ در آنالیز فوتبال، این صحنه‌ای است که به نظر می‌رسد از آن لذت بیشتری می‌بریم. صحنه‌ای که در آن مهاجم در گوشه زمین صاحب توپ می‌شود. به سرعت در عرض و رو به عقب حرکت می‌کند. بعد از گوشه محوطه جریمه توپ را با شدت زیادی به سمت تیر نردیکتر شوت می‌کند.
چیکلدی در آنالیز فوتبال این صحنه می‌گوید: ” این به بدن شما مربوط می‌شود. زانو و باسن شما می‌چرخند و به دروازه بان علامت می‌دهند که می‌خواهید به سمت تیر دورتر شلیک کنید. اما بلافاصله بعد اینکه دروازه‌بان پایش را به سمت تیر دورتر ستون کرد و وزنش را روی آن پا انداخت شما شوت را به سمت تیر نزدیکتر می‌زنید.”
آنالیز فوتبال: یک نمونه واقعی
در این صحنه ابتدا محمد صلاح از لیورپول مقابل الکساندر زینچنکو از آرسنال قرار می‌گیرد. شکل بدن او و محوطه خالی بزرگ دروازه نشان می‌دهد که او به سمت راست داوید رایا شلیک خواهد کرد. اما او به سرعت می‌چرخد تا بدنش را ببندد و توپ را به سمت منطقه کوچک‌تر در تیر نزدیک رایا شوت بزند.
مثال دیگر در مسابقه نیوکاسل مقابل چلسی است. اینجا جوئلینگتون از سمت چپ تیاگو سیلوا را جا می‌گذارد تا خود را تک به تک با رابرت سانچز ببیند. همانند شانس صلاح، منطقه خالی‌تری که باید به آن شلیک کنید، تیر دور است. شکل بدن جوئلینگتون نشان می‌دهد که او توپ را به آن منطقه شوت خواهد کرد.
با این حال، هنگامی که سانچز به سمت چپ حرکت می کند، جوئلینگتون فرم بدنش را تغییر می‌دهد و به سمت تیر نزدیک شوت می‌زند.
شاید بهترین مثال در این فصل گل تساوی هوانگ هی چان مقابل نیوکاسل یونایتد باشد.
هوانگ پس از دریبل دن برن، بیش از نیمی از دروازه را برای هدفگیری در اختیار دارد. اما با شیرجه زدن دو مدافع نیوکاسل، مهاجم کره‌ای توپ را به تیر دروازه نزدیک شوت می‌زند. درحالی که وزن نیک پوپ روی پای راستش افتاده.
امضای کیلیان امباپه
با این توصیف‌ها، آیا این نمونه‌ها به دقت انتخاب شده‌اند یا روند گسترده‌تری در لیگ وجود دارد؟
شوت‌زنی به سمت تیر نزدیکتر، علامت تجاری کیلیان امباپه است. او اغلب قبل از فریب مدافع و دروازه‌بان بدنش را به سمت تیر دورتر فرم می‌دهد.
این رویکرد برخلاف عقل است. تجزیه و تحلیل‌ها نشان داده است که شوت‌های به سمت تیر دورتر در چنین وضعیتی در مقایسه با شوت‌های نزدیک، شانس بیشتری برای تبدیل شدن به گل دارند. منطقی هم به نظر می‌رسد.
آلن شیرر، رکورددار گلزنی لیگ برتر به اتلتیک می‌گوید: ” چیزی که شما در کودکی یاد گرفته‌اید این است که از زاویه بسته به تیر دورتر شوت بزنید. چون حتی اگر دروازه‌بان توپ را نجات دهد یا توپ به تیر برخورد فرصت ریباند برای سایر بازیکنان فراهم است.”
اما این بدان معنا نیست که همیشه این کار درست است. کار درستی که باید انجام دهید این است که توپ را توی تور قرار دهید. بنابراین باید تمام گزینه‌ها را بسنجید. ارزیابی کنید که دروازه‌بان کجاست؟ آیا حرکت می‌کند؟ آیا جلو می‌آید؟ شما تنها یک یا دو ثانیه فرصت دارید تا تصمیم بگیرید.
بدیهی است که وضعیت آن موقعیت تا حد زیادی انتخاب مدل شوت را دیکته می‌کند. اما به نظر می‌رسد مدل “شوت‌های امباپه” در حال تکرار است. اعداد هم همین را می‌گویند.
تعریف این شوت‌ها چیست؟
اول از همه، بیایید در انالیز فوتبال معیارهایی برای آنچه که ما یک شوت “نزدیک به تیر اول” می‌نامیم را تعیین کنیم:
- حرکت باید نزدیک به دروازه حریف و در یک سوم هجومی آغاز شده باشد و نهایتا تا نقطه پنالتی ادامه پیدا کند.
- شوت باید به سمت جهت مخالف پای مسلط مهاجم برود. یعنی اگر بازیکن با پای راست شوت می‌زند، توپ باید به سمت چپ او برود.
- محل پایان شوت باید یک سوم کناری دروازه را هدف گرفته باشد.
مدل شبیه‌سازی شده این شوت‌ها را ببینید:
و حالا آمار
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که از فصل ۲۰۱۸، تغییر قابل توجهی در انتخاب شوت‌ها رخ داده است. ۲۳ درصد از بازیکنان در فصل ۲۰۲۳ انتخاب کرده‌اند که در هر دو منطقه راست و چپ محوطه به سمت تیر نزدیک شلیک کنند.
این میزان نزدیک به یک چهارم ضرباتی است که به سمت دروازه‌بان زده می‌شود. در حالی که در فصل ۱۹ – ۲۰۱۸ این عدد نزدیک به یک هفتم بود.
بله، اکثر شوت‌هایی که در این موقعیت‌ها زده می‌شود، هنوز از به سمت تیر دورتر هدایت می‌شوند. اما وقتی در طول چند فصل امار گل‌های ناشی از شوت به سمت تیر نزدیکتر به طرز محصوصی بالا می‌رود، احتمالا نشان دهنده اصراری است که بازیکن برای این نوع شوت‌ها دارد.
راست پا یا چپ پا؟
در مقایسه با بازیکنان چپ پا، بازیکنان راست پا زمانی که فرصت گیرشان می‌آید بیشتر شوت به سمت تیر نزدیک را انتخاب می کنند. آمار ۲۴ درصد این فصل بالاترین رکورد از ۱۹ – ۲۰۱۸ است.
این یعنی بازیکنان راست پا گل‌های بیشتری با شوت به سمت تیر نزدیکتر می‌زنند؟
خب، عمدتا، بله. وقتی وارد جزئیات در سطح بازیکنان می شویم، می‌بینیم که اکثر ۲۰ بازیکن برتر که از سال ۲۰۱۸ تا ۱۹ گلزنی کرده‌اند، راست پا بوده‌اند. در حالی که از سمت چپ زمین گل زده‌اند.
با این حال محمد صلاح در این زمینه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و با ۱۶ گلی که در فصل ۱۸-۱۹ به ثمر رسانده بهترین بازیکن در این زمینه است.
تنها بازیکن دیگری که در این دوره به آمار دو رقمی دست پیدا کرده هری کین است. ندیدن گل‌های استادانه او در این فصل باخت بزرگی برای لیگ برتر محسوب می‌شود. و حالا هواداران بایرن مونیخ خیلی خوب می‌دانند که گل‌های نزدیک به تیر اول او بیشتر از روی طراحی است تا شانس.
یک مثال عالی از رویکرد کین را می‌توان در مقابل وستهم در ۲۱ – ۲۰۲۰ دید.
مهاجم یا دروازه‌بان، مساله این است!
آیا مهاجمان از نظر فریب دادن حریفان خود دست بالا را دارند؟
چیکلدی می‌گوید: ” من همیشه به مهاجم‌ها می‌گویم، این مثل یک شطرنج است. شما باید توانایی انالیز فوتبال داشته باشید. وقتی شما به لبه محوطه می‌آیید، سعی می‌کنید دروازه‌بان را وادار به عکس‌العمل کنید. به محض اینکه او حرکتی انجام داد، شما با آن مقابله می‌کنید. ذهن‌خوانی سخت ترین کار یک مهاجم است.”
البته، هر موقعیت شوتی عوامل منحصر به فردی دارد که احتمال موفقیت نهایی آن را تعیین می‌کند.
شیرر می‌گوید: ” چه این یک اتفاق آگاهانه از طرف مهاجم باشد و چه نتیجه حرکت دروازه‌بان برای بستن زاویه، پاسخ دادن به این سوال که همه چیز از قبل طراحی شده است دشوار است. شما باید این وضعیت را در لحظه بسنجید و ارزیابی کنید که چه چیزی بهتر است.”
دلیل هر چه که باشد، این روند رو به رشد روشن است.
چیکلدی در پایان می‌گوید: ” این شعار من است: شما هرگز شوتی که دوست دارید را نمی‌‌زنید. شوتی که باید بزنید را می‌زنید.”
در زمینه آنالیز فوتبال در مگ‌تراپی بیشتر بخوانید:
هافبک یا فولبک؟ کدام اصطلاح درست‌تری است؟
تعریف مدل دابل پیوت
یک پاسخ