در روزهایی که فوتبال دیگر صرفاً یک بازی نیست و به ابزاری قدرتمند در دیپلماسی و تبلیغات جهانی تبدیل شده، همکاری باشگاه‌های بزرگ اروپایی با کمپین ویزیت رواندا بحث‌برانگیز شده است. جمهوری دموکراتیک کنگو از باشگاه‌های آرسنال، بایرن مونیخ و پاری‌سن‌ژرمن درخواست کرده است که به همکاری خود با این کمپین پایان دهند، چرا که آن را “آلوده به خون” و مرتبط با بحران انسانی شدید در کنگو می‌داند.
ویزیت رواندا: پشت پرده یک اسپانسری پرحاشیه
شورشیان M23، که به ادعای سازمان ملل از حمایت ارتش رواندا برخوردارند، اخیراً شهر گوما، بزرگ‌ترین شهر شرق جمهوری دموکراتیک کنگو، را تصرف کرده‌اند. این درگیری‌ها تاکنون بیش از ۷۰۰ کشته و ۲۸۰۰ زخمی برجای گذاشته و بیش از ۴۰۰ هزار نفر را مجبور به ترک خانه‌هایشان کرده است (آمار اعلام شده برای گزارش BBC در روز ۲ فوریه ۲۰۲۵ است.). مقامات کنگو معتقدند که رواندا از طریق استخراج غیرقانونی معادن خونین در مناطق اشغال‌شده، هزینه کمپین‌های تبلیغاتی مانند “ویزیت رواندا” را تأمین می‌کند.
ترز کایکوامبا واگنر، وزیر امور خارجه کنگو، در نامه‌ای به مالکان باشگاه‌های آرسنال و پاری‌سن‌ژرمن و همچنین رئیس بایرن مونیخ، این قراردادها را از نظر اخلاقی زیر سؤال برده است. او صراحتاً اعلام کرده که رواندا از این همکاری‌های ورزشی برای پنهان کردن دخالت‌های نظامی و جنایات خود در کنگو استفاده می‌کند.
در بخشی از این نامه خطاب به آرسنال آمده است:
“زمان آن رسیده است که آرسنال به این قراردادهای اسپانسری آلوده به خون پایان دهد. اگر برای وجدان خودتان نه، حداقل برای قربانیان تجاوز رواندا این کار را انجام دهید.”
آیا فوتبال به ابزار شست‌وشوی وجهه کشورها تبدیل شده است؟
کمپین ویزیت رواندا از سال ۲۰۱۸ همکاری خود را با آرسنال آغاز کرد و گفته می‌شود که این قرارداد سالانه بیش از ۱۰ میلیون پوند ارزش دارد. پس از آن، پاری‌سن‌ژرمن در سال ۲۰۱۹ و بایرن مونیخ در سال ۲۰۲۳ با این کشور قراردادهای مشابهی امضا کردند.
اما انتقادات به این همکاری‌ها تنها به بحران کنگو محدود نمی‌شود. بسیاری معتقدند که رواندا از سرمایه‌گذاری در ورزش برای بهبود وجهه جهانی خود و سرپوش گذاشتن بر مسائل حقوق بشری استفاده می‌کند، استراتژی که به آن “Sport Washing” گفته می‌شود.
لوییس ماج، مدیر بخش آفریقای مرکزی در سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در گفت‌وگو با BBC Sport Africa تأکید کرد که رواندا با استفاده از قراردادهای اسپانسری، توجه جهان را از موارد نقض حقوق بشر در این کشور منحرف می‌کند.
در پاسخ به این انتقادات، هیئت توسعه رواندا این ادعاها را “اطلاعات نادرست و فشارهای سیاسی” خوانده و اعلام کرده است که این قراردادها نشان‌دهنده تعهد رواندا به صلح، ثبات و رشد اقتصادی هستند.
آخرین تحولات در بحران شرق کنگو
درگیری‌های جمهوری دموکراتیک کنگو با گروه M23 از دهه ۹۰ میلادی ادامه داشته، اما در هفته‌های اخیر شدت گرفته است. این گروه، که متشکل از افراد قوم توتسی است، ادعا می‌کند که برای دفاع از حقوق اقلیت‌ها مبارزه می‌کند. اما دولت کنگو معتقد است که هدف اصلی این شورشیان کنترل معادن غنی شرق کشور با حمایت مستقیم رواندا است.
آیا باشگاه‌های بزرگ اروپایی مسئولیتی در قبال این درگیری‌ها دارند؟
در حالی که آرسنال، پاری‌سن‌ژرمن و بایرن مونیخ هنوز واکنشی رسمی به این درخواست‌ها نشان نداده‌اند، این پرسش مطرح است که آیا باشگاه‌های فوتبال باید در تصمیمات اسپانسری خود، ملاحظات اخلاقی و انسانی را نیز در نظر بگیرند؟ یا اینکه فوتبال تنها یک تجارت است و نباید وارد مسائل سیاسی شود؟
در مگ‌تراپی بیشتر بخوانید:
مورینیو، فنرباغچه: هر دو عاشق توهم توطئه